Уадид сабитæ сæ «бæхтыл» фæфæдис сты 'нæхъæн Урстуалтыл æмæ стырæй чысылæй, усæй, лæгæй, маргъæй, сырдæй дзырдтой дыууæ дзырды: «Хъази æрцыди». (СИ. 1990, 39.)
Стырæй, чысылæй, иууылдæр кастысты зарæг кæцæй æрбайхъуыст, уыцырдæм. (Ф. 1960, 2.)
Фразеологический словарь иронского диалекта. - Цхинвал:, Полиграфическое производственное объединение РЮО, 2-е дополненное издание. . Составил Дзабиты З. Т., Редактор издания Дзиццойты Ю. А..
ЧЫСЫЛÆЙ, СТЫРÆЙ — Иууылдæр. От мала до велика, все. Стырæй, чысылæй, цъиуæй, бæдулæй – иууылдæр кастысты, зарæг кæцæй æрбайхъуыст, уыцырдæм. (Ф. 1960, 3.) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ЦЪИУÆЙ, БÆДУЛÆЙ — Иууылдæр, стырæй, чысылæй. От мала до велика. Æнæхъæн хъæубæстæ цъиуæй, бæдулæй худисæнмæ мæ фæдыл фæцыдысты... (СИ. 1990, 39.) Стырæй, чысылæй, цъиуæй бæдулæй иууылдæр кастысты, зарæг кæцæй æрбайхъуыст, уыцырдæм. (Ф. 1960, 3.) Хъæубæстæ цъиуæй,… … Фразеологический словарь иронского диалекта
ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИЙЫ КУВÆНДОН — см. Священная роща Хетага – Хуыцау, табу Дын уæд! – Хуыцау, хистæрæй, кæстæрæй, сылгоймагæй, нæлгоймагæй Дыл нæхи фæдзæхсæм æмæ нын ахъазгæнæг у. – Хуыцау, зæххыл цыдæриддæр цæуы – цинæй дæр, зианæй дæр – иууылдæр Дæуæй аразгæ сты, æмæ Дæм фылдæр … Словарь по этнографии и мифологии осетин
УЫРЫЗМÆГ — Нарты хистæр Уæрхæджы фаззон фырт Æхсæртæг æмæ Донбеттыры чызг Дзерассæ рæсугъды (Сасанайы) фырт, Нарты номдзыд хистæр, болатрихи Хæмыцы фаззон. Кадджыты Дзерассæ Æхсар æмæ Æхсæртæджы мæрдтæ Уастырджийæн куы баныгæнын кæны, уæд дзы йæхи бафæсвæд… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Сæрбæттæн — – чысыл сасыг, фæсмын, кæттаг, зæлдаг кæнæ æндæр хъуымацы мыггагæй, арæхдæр æмбæлдис тархуыз. Сæрбæттæн – уыдис моймæдзыд сылгоймаджы дарæсы æнæфæхицæнгæнгæ æууæл, сылгоймагæн æнæ сæрбæттæн йæ бон нæ уыдис адæмы ‘хсæнмæ нæ, фæлæ йæ лæджы хæдзары… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
Æфсины куывд — см. Æфсины куывд – перевод – Хуыцау, табу Дæхицæн, Стыр Хуыцау! Дæуæн кувæг стæм, Дæуæй курæг стæм, Æмæ нын ахъазгæнæг фæу. Хуыздæр хæрзтæ кæмæн ракодтай, Уый æмбал ацы хæдзар дæр фæкæн. Не ‘ртæ кæрдзыны нын барстæн айс. – Оммен, Хуыцау! –… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХУЫЦАУ — тж. ИУНÆГ СТЫР ХУЫЦАУ Ирон адæм æнусты дæргъы мингай азты табу кæны, кувы æмæ нымдгæнгæ царды хорздзинæдтæ куры Дунескæнæг Иунæг Стыр Хуыцауæй. Ирон адæмы зонды раджы ныффидар, чырыстон, пысылмон дин нæ, фæлæ ма иннæ рагондæр динтæ дæр куы нæма… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
БЫНДЗÆЙ КЪАМБЕЦ АРАЗЫН, КЪАМБЕЦÆЙ – БЫНДЗ — Цыдæр чысыл хъуыддаг стыр кæнын, стыр хъуыддаг та – чысыл. Делать из мухи слона, а из слона – муху. Кæд дæ уæле исчи хъыгдара, уæд уымæн дæр йæхиуæттæ аппар æмæ йæ дзых ныххуыйа. Бындзæй къамбец саразæм, къамбецæй – бындз. (Ф. 1989. 11) … Фразеологический словарь иронского диалекта
ГУЫМИРЫТÆ — «Хуыцау дуне куы сфæлдыста, уæд адæмы скодта, – амынд ис ахуыргонд Биазырты Алыксандры арæзт чиныг «Нарты таурæгътæ æмæ хабæрттæ» йы таурæгъ «Гуымирытæ, уæйгуытæ, Нартæ» йы. – Хуыцауы уынаффæмæ гæсгæ зæххыл равзæрдысты Уадмиртæ. Уыдон уыдысты… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИ — Раджы заман алантæй къордтæ къордтæ цæргæйæ баззад Кæсæджы, Хъæрæсе æмæ Хъубаны зæххыл. Хъубаны доны къабаз Стыр Зеленчукы был уыдонæй цард къниаз Инал. Уыд ын æртæ фырты: Биаслан, Аслæнбег æмæ Хетæг. Биаслан у, Кæсæджы къниазтæ Биаслантæ кæмæй… … Словарь по этнографии и мифологии осетин
